5/9/2006 ·

 

YETİŞKİNLERİN ÇOCUKLUĞUNDAKİ OYUN YAŞANTILARINDAN İZLENİMLER

 

Yetişkinlerin çocukluğundaki oyun yaşantılarından izlenimler edinmek amacı ile 26’sı kadın, 5’i erkek olmak üzere toplam 31 kişiye, 8 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Ankete katılan deneklerle ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir;

YAŞ ARALIĞI

CİNSİYET YAŞ ARALIĞI

KADIN: 20-57
ERKEK: 40-57

 

MESLEK GRUBU

CİNSİYETİ MESLEK GRUBU

KADIN: Akademisyen, Hukukçu, Yönetici, İç mimar, Öğretmen, Kütüphane Memuru, Sekreter, Memur,Emekli

ERKEK: Mühendis, Yönetici, Bilgisayar Programcısı, Halkla İlişkiler Uzmanı, Emekli

Ankette yetişkinlere, sırasıyla;
- çocukluklarında hangi oyunları oynadıkları,
- en sevdikleri oyun ve nedeni,
- hangi yaşlarda oyun oynadıkları,
- oyunları oynadıkları kişilerin yakınlık dereceleri,
- en çok kiminle oynamayı tercih ettikleri ve sebebi,
- hangi mekanlarda oyun oynadıkları,
- hangi oyuncaklarla oynadıkları ve en sevdikleri oyuncağın hangisi olduğu,
- kendi oyuncaklarını yapıp yapmadıkları, yaptılar ise nasıl yaptıkları ve yaparken neler kullandıkları
şeklinde açık uçlu sorular sorulmuştur.

DEĞERLENDİRME

1) Çocukluğunuzda hangi oyunları oynadınız?

Katılımcıların tamamı bu soruyu yanıtlamışlardır. Verilen yanıtlara göre katılımcılar çocukluklarında evcilik, saklambaç, körebe, topuz, çelik çomak, yakantop, istop, birdir bir, misket, dokuztaş, kulaktan kulağa, seksek, öğretmencilik, doktorculuk, şarkıcılık, komşuculuk, masal kahramanlarını canlandırma, karagöz-hacıvat oynatma, kovboyculuk, köşe kapmaca, yağ satarım-bal satarım, ip atlama ve çeşitli ip oyunları, hırsız-polis, gazoz kapağı toplama,futbol, basketbol, uçurtma uçurma oyunlarını oynadıklarını belirtmişlerdir.

Bayan katılımcıların ağırlıklı olarak en çok oynadıkları oyun evcilik ve ip oyunlarıdır. Ayrıca öğretmencilik, şarkıcılık, komşuculuk gibi taklit oyunlarıda kadınların çocukluklarında sıkça oynamayı tercih ettikleri oyunlar arasındadır. 20-30 yaş aralığındaki bayan katılımcıların çocukluklarında yağ satarım-bal satarım vb. gibi tekerlemeli, melodili oyunları oynadıkları görülmektedir. Erkek katılımcıların ise hırsız-polis, uçurtma, çelik-çomak gibi heyecan seviyesi daha yüksek oyunlarla, futbol, basketbol, misket gibi takım oyunları oynadıkları görülmektedir. Filmlerde seyrettikleri kahramanları canlandırma (uzay yolu vb.), doktorculuk oynama gibi taklit oyunlarının erkek katılımcılar tarafından da oynandığı verilen yanıtlardan anlaşılmaktadır.

2) En sevdiğiniz oyun hangisiydi? Neden sevdiğinizi kısaca anlatınız.

Kadın deneklerin en çok sevdikleri oyun öncelikli olarak evcilik. Evcilik oyununu aile hayatını canlandırdıkları, oyun içinde anne olabildikleri, çocuklarına bakabildikleri için tercih ettiklerini dile getirmişlerdir. Erkek katılımcılar ise mücadele edebildikleri, rekabet duygusunu daha yoğun hissettikleri hırsız-polis, futbol gibi oyunları en çok sevdikleri oyunlar arasında göstermişlerdir.

3) Yukarıda belirttiğiniz oyunları hangi yaşlarda oynardınız?

Hem kadın hem erkek katılımcılar tüm oyunları 6-12 yaş aralığında, ilkokul çağında oynadıklarını belirtmişlerdir. Ancak kadın katılımcıların yaş seviyeleri yükseldikçe, oyun oynama yaşının daha erken sona erdiği anlaşılmaktadır. Örneğin, 20-25 yaş aralığındaki katılımcıların oyun oynama yaşı 15 yaşa kadar uzarken, 40-57 yaş aralığındaki kadın katılımcıların oynama yaşının 11,12 yaşlarında sona ediği görülmektedir. Erkek katılımcılar ise özellikle futbol, basketbol gibi mahalle aralarında oynanan top oyunlarını 16 yaşına kadar oynadıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca kadın katılımcılar, en erken 3-4 yaşlarında oyun oynadıklarını anımsayabilmişler, erkek katılımcılar ise en erken 6 yaşlarında oynadıkları oyunları hatırlayabilmişlerdir.

4) Oyunları oynadığınız kişilerin yakınlık derecelerini belirtiniz.

Katılımcıların tümünün; mahalle ve okul arkadaşları, akraba çocukları, komşu çocukları, kardeşleri ile oyun oynadıkları görülmektedir. Sadece bir kadın katılımcı annesi ile, bir erkek katılımcı da babası ve amca, dede gibi diğer aile büyükleri ile oyun oynadığını belirtmiştir. Verilen cevaplar doğrultusunda çocukların oyun dünyasında ebeveynlerin yer almaması oldukça düşündürücüdür.

5) En çok kiminle oyun oynamak sizi mutlu ederdi? Neden?

Kadın katılımcıların ağırlıklı olarak kız arkadaşları, erkek katılımcıların ise erkek arkadaşları ve mahalle arkadaşları ile aynı oranda oynamayı sevdikleri anlaşılmaktadır. Yalnızca bir kadın katılımcı en çok annesi bazen de babası ile oyun oynamayı sevdiğini, bir kadın katılımcıda kendi kendine oynamayı sevdiğini belirtmiştir. Sebep olarak da kadın katılımcılar kız arkadaşı her istediğini yaptığı, iyi anlaştığı ve güven verici bulduğu için tercih ettiklerini dile getirirken, annesi ile oynamayı tercih eden kadın katılımcı da aynı sebeplerle annesini tercih ettiğini, tek başına oynamayı seven katılımcıda başkaları ile oynarken problem yaşadığı için tek başına oynadığını belirtmiştir.

Yine verilen yanıtlardan kadınların çocukluklarında ağırlıklı olarak ikili ilişkiler kurdukları, erkeklerinde ikili ilişkilerden ziyade grup arkadaşlıklarını seçtikleri anlaşılmaktadır. Aynı zamanda tüm katılımcıların, okul öncesinde ikili ilişkilerde daha ben merkezci hareket ederken, okul dönemiyle daha çok grup arkadaşlıklarına yöneldikleri ve daha paylaşımcı bir tutum içinde oldukları görülmektedir.

 

6) Hangi mekanlarda oynardınız?

Bu soruya da; sokakta, bahçede, parkta, boş arsalarda, evde, balkonda, apartman önlerinde, merdivenlerde, kömürlükte, damda, kumsalda su birikintisi bulunan yerlerde oynadıkları şeklinde yanıtlar verilmiştir. Erkekler sokakta oynamayı tercih ederken , kadınların okul öncesi dönemde evde, balkonda, apartman önünde yada merdivenlerde oyun oynadıkları, okul dönemi ile birlikte sokakta, bahçede oynamaya başladıkları görülmektedir. 20-30 yaş aralığındaki kadın katılımcılar ağırlıklı olarak evde, apartman önlerinde, kumsalda yada parkta oyun oynarken, 40-57 yaş aralığındaki kadın katılımcılar ağırlıklı olarak bahçede, boş arsalarda, kömürlükte veya damda oyun oynadıklarını belirtmişlerdir.

7) Hangi oyuncaklarla oynardınız? En sevdiğiniz oyuncağınız hangisiydi?

Kadınlar; bebekler, mutfak eşyaları, dikiş makinası, telefon, peluş oyuncaklar, yapbozlar, anneye ait makyaj malzemeleri, kıyafetleri ve ayakkabıları (özellikle topuklu ayakkabı), renkli taşlar, ile oynadıklarını, erkeklerde arabalarla, misketlerle, gazoz kapakları ile tahtadan yapılmış çeşitli oyuncaklarla ve uçurtma ile oynadıklarını belirtmişlerdir. Kadınların en sevdikleri oyuncak bebekleri, erkeklerin ise arabaları olmuştur.

8) Hiç oyun oynarken kendi oyuncağınızı kendiniz yaptığınız oldu mu? Olduysa nasıl yaptığınızı ve yaparken neler kullandığınızı kısaca anlatınız.

40-57 yaş aralığındaki kadın ve erkek katılımcıların çoğu oyuncaklarının tamamını evde kendileri veya büyüklerin yardımı ile yaptıklarını belirtmişlerdir. Genellikle eski kumaşlardan, renkli düğmelerden, boncuklardan bezden bebekler yaptıklarını, kağıtlardan kuklalar keserek gölge oyunu oynadıklarını , karagöz-hacıvat yaparak oynattıklarını, bezden yapılan bebeklere elbiseler diktiklerini, tellerden telefon yaparak sekretercilik oynadıklarını , sokaktan topladıkları taşları renkli kalemlerle boyadıklarını, renkli kağıtlardan veya gazetelerden uçurtma yaptıklarını, tellerden ve tahta parçalarından araba yaptıklarını anlatmışlardır. Mesleği bilgisayar programcılığı olan bir erkek katılımcıda çocukluğunda evdeki tüm eski eşyaları kullanarak kömürlüklerinde bir laboratuar kurduğunu anlatmıştır.

 

Yaş gurubu daha genç olan katılımcılar ise hem gazetelerin bir dönem dağıttığı karton evlerden maketler yaptıklarını hem de büyük kartonlardan, kutulardan evler yaptıklarını, bebeklerine elbiseler diktiklerini, kağıtları kesip para yaparak bankacılık oynadıklarını, çamurdan pasta ve yemek yapıp evcilik oynarken gelen misafirlerine ikram ettiklerini, kağıttan gemi yaptıklarını yada yine bir kağıt oyunu olan origami oynadıklarını belirtmişlerdir.

SONUÇ

Anket sonuçlarına göre, evcilik, saklambaç, körebe gibi bazı oyunlar, tüm yetişkinlerin çocukluğunda oynadığı oyunlar arasında yer almaktadır. Ancak toplumun sosyo-ekonomik , kültür düzeyi değiştikçe oynanan oyunların içeriğinde de kısmen farklılaşma görülmektedir. Aynı doğrultuda çocukların oyun dünyasına katılan oyuncaklarda büyük ölçüde değişmektedir.

Ayrıca tüm kadın katılımcıların çocukluklarında bezden yapılmış yada hazır alınmış bir bebeği, erkeklerinde tahtadan yapılmış veya hazır alınmış bir arabasının olması, bireylerin sosyalleşme, paylaşma, geleceğe bir ölçüde hazırlık yapma, ihtiyaçlarını gözler önüne sermektedir.